THỜI KHÓA BIỂU NĂM HỌC: 2024 - 2025
Ngày đăng: 11/01/2025
SINH HOẠT CHUYÊN ĐỀ KHỐI 5
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5
- Thực hiện Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Ban hành Chương trình giáo dục phổ thông và Công văn số 1315/BGDĐT-GDTH ngày 16/4/2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học.
- Thực hiện Quy chế chuyên môn năm học 2024 - 2025 của Trường TH Mỹ Thuận A.
- Thực hiện Nhiệm vụ năm học năm học 2024 – 2025. Tổ khối 5 đã tổ chức thành công chuyên đề "Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5"
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5
1. Đặt vấn đề
Toán học giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tiểu học, vì nó không chỉ là một môn học mà còn là nền tảng giúp trẻ phát triển tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề và xây dựng những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là những vai trò chính của toán học trong giáo dục tiểu học:
Phát triển tư duy logic và trừu tượng: Toán học giúp trẻ học cách phân tích, so sánh, tổng hợp thông tin, và suy nghĩ một cách logic. Các bài toán đơn giản về số học, hình học hay phép đo lường đều yêu cầu trẻ phải tư duy có trình tự và suy luận để tìm ra đáp án.
Ứng dụng vào thực tế: Toán học liên quan mật thiết đến các hoạt động hàng ngày như đo đạc, tính toán tiền bạc, và quản lý thời gian. Trẻ học cách đếm số, tính cộng trừ để áp dụng khi mua bán, chia sẻ đồ vật, hoặc sắp xếp công việc.
Xây dựng nền tảng học tập lâu dài: Toán tiểu học là bước khởi đầu quan trọng để trẻ làm quen với các khái niệm cơ bản như số học, hình học, và thống kê. Những kỹ năng này sẽ được mở rộng và nâng cao trong các cấp học sau, tạo nền tảng cho các môn khoa học tự nhiên và công nghệ.
Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề: Bằng cách giải các bài toán, trẻ học cách phân tích vấn đề, tìm giải pháp, và kiểm tra kết quả. Điều này giúp trẻ rèn luyện khả năng đối mặt với thử thách và kiên trì tìm cách vượt qua.
Tăng cường khả năng tập trung và tính kỷ luật: Toán học yêu cầu sự chính xác và tập trung cao độ. Khi học toán, trẻ dần phát triển khả năng chú ý chi tiết và tuân thủ các bước thực hiện một cách cẩn thận.
Khuyến khích tư duy sáng tạo: Ngoài việc học công thức, trẻ còn được khuyến khích tìm nhiều cách giải quyết một vấn đề, kích thích trí tưởng tượng và sáng tạo.
Tạo sự tự tin: Khi giải được các bài toán khó, trẻ cảm thấy tự hào và tự tin hơn vào khả năng của bản thân, từ đó xây dựng tinh thần học tập tích cực.
- Tầm quan trọng của việc tạo hứng thú học tập cho học sinh, đặc biệt thông qua các trò chơi.
2. Thực trạng của vấn đề
2.1. Thuận lợi
a) Đối với giáo viên:
- Có kiến thức chuyên môn vững vàng.
- Đã quen với việc tổ chức các hoạt động nhóm và trò chơi đơn giản trong lớp học.
- Sẵn sàng đổi mới phương pháp giảng dạy để phù hợp với nhu cầu học sinh.
b) Đối với học sinh:
- Độ tuổi học sinh lớp 5 dễ tiếp cận với các hình thức học tập qua trò chơi.
- Học sinh có sự tò mò và thích khám phá các hình thức học tập sáng tạo.
- Một số em đã có nền tảng kiến thức toán học cơ bản.
2.2. Khó khăn
a) Đối với giáo viên
- Thiếu tài liệu hướng dẫn cụ thể về cách tổ chức trò chơi toán học hiệu quả.
- Khó khăn trong việc cân đối giữa chương trình học chính khóa và thời gian cho các hoạt động trò chơi (do các mạch kiến thức toán học thường đan xen với nhau)
b) Đối với học sinh
- Một số em khả năng suy đoán về kết quả khi tham gia trò chơi còn chậm, thiếu tự tin khi chọn đáp án.
- Trình độ học sinh không đồng đều, dẫn đến khó khăn trong việc tổ chức trò chơi phù hợp.
- Mốt số học sinh còn thụ động, chưa thực sự đáp ứng được các yêu cầu mà sách giáo khoa mới đã định ra, chưa thích ứng cách học theo cách giải toán có lời văn mới.
Tổng số học sinh khối 5 năm học 2024-2025 (94/ 50 nữ). Qua quá trình học tập hằng ngày và khảo sát đầu năm , HS có những biểu hiện cụ thể như sau:
|
Đánh giá các lớp |
Sĩ số học sinh |
Số lượng yêu thích |
Tỉ lệ % |
Số lượng chưa thích |
Tỉ lệ % |
|
Lớp 5/1 |
32 |
14 |
43,8 |
18 |
56,2 |
|
Lớp 5/2 |
31 |
14 |
45,2 |
17 |
54,8 |
|
Lớp 5/2 |
31 |
14 |
45,2 |
17 |
54,8 |
Nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy học môn Toán, đồng thời tháo gỡ những khó khăn, thực trạng nêu trên. Tập thể tổ khối 5 chúng tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và xây dựng chuyên đề "Tổ chức một số trò chơi toán học nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 5"
3. Yêu cầu cần phải thay đổi
- Giáo viên cần đổi mới phương pháp dạy học, tập trung vào việc tích hợp trò chơi vào bài giảng.
- Cần xây dựng môi trường học tập tích cực, khuyến khích học sinh tham gia tự giác.
- Đảm bảo rằng các trò chơi phù hợp với nội dung chương trình và khả năng của học sinh.
4. Chương trình
Cấu trúc sách Toán 5 - Tập 1 (Học kỳ 1):
Các bài ôn tập về số tự nhiên, phân số, các phép tính cơ bản.
Các bài toán thực tế liên quan đến rút về đơn vị.
Khái niệm số thập phân.
Cách đọc, viết, so sánh số thập phân.
Các phép tính: cộng, trừ, nhân, chia số thập phân.
Làm tròn số thập phân và các bài toán ứng dụng.
Hình tam giác và diện tích hình tam giác.
Hình thang, diện tích hình thang.
Đường tròn, chu vi và diện tích hình tròn.
Ôn tập tổng hợp: số thập phân, phép tính, hình học, đo lường.
Kiểm tra học kỳ.
Cấu trúc sách Toán 5 - Tập 2 (Học kỳ 2):
Khái niệm và cách tính tỉ số phần trăm.
Ứng dụng tỉ số phần trăm trong thực tế: biểu đồ, bài toán tài chính.
Hình hộp chữ nhật, hình lập phương: diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích.
Giới thiệu hình trụ: đặc điểm, diện tích, thể tích.
Các bài toán phức hợp liên quan đến tỉ lệ, chuyển động đều, xác suất cơ bản.
Ứng dụng Toán trong thực tế như tính lãi suất, đo lường, vẽ biểu đồ.
Tổng hợp kiến thức toàn khóa: số thập phân, hình học, tỉ số phần trăm, các bài toán thực tế.
Đánh giá năng lực học sinh thông qua các bài kiểm tra định kỳ và cuối năm.
Đặc điểm nổi bật của sách:
Hướng dẫn rõ ràng và trực quan: Các bài học kết hợp lý thuyết, ví dụ minh họa, và bài tập thực hành.
Phát triển năng lực học sinh: Tập trung vào tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề, và ứng dụng toán học vào đời sống.
Đa dạng hoạt động: Các bài thực hành, thảo luận nhóm, và hoạt động trải nghiệm được lồng ghép để tăng tính hấp dẫn.
- Vai trò, vị trí của bài học trong chuyên đề:
Trong chương trình giảng dạy toán học lớp 5, việc kết hợp trò chơi vào quá trình học tập đóng vai trò quan trọng trong việc gây hứng thú học tập và tăng cường sự tham gia của học sinh. Trò chơi toán học không chỉ giúp học sinh ôn tập và củng cố kiến thức mà còn tạo ra một môi trường học tập vui tươi, giảm bớt sự căng thẳng và khơi dậy sự sáng tạo của các em. Dưới đây là một số vai trò và vị trí của trò chơi toán học lớp 5 trong chuyên đề này:
Tạo động lực học tập và sự hứng thú: Trò chơi giúp học sinh tham gia vào quá trình học tập một cách tích cực và chủ động. Thông qua các hoạt động vui nhộn và thử thách, các em sẽ cảm thấy mình có trách nhiệm hơn với việc học. Thay vì chỉ học lý thuyết khô khan, trò chơi tạo ra những tình huống thực tiễn để học sinh áp dụng kiến thức vào thực tế, làm cho việc học toán trở nên thú vị và dễ tiếp cận hơn.
Phát triển tư duy toán học: Trò chơi toán học yêu cầu học sinh tư duy logic, phân tích và giải quyết các vấn đề nhanh chóng. Điều này giúp phát triển kỹ năng tư duy phản xạ và khả năng giải quyết các bài toán một cách sáng tạo. Các trò chơi có thể bao gồm các bài toán từ cơ bản đến nâng cao, giúp học sinh ôn lại các kỹ năng toán học một cách trực quan và hiệu quả. Đồng thời, học sinh có thể tự kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của mình trong một môi trường không áp lực.
Phát triển kỹ năng xã hội và làm việc nhóm: Nhiều trò chơi toán học có thể được tổ chức theo nhóm, nơi học sinh phải phối hợp với nhau để giải quyết bài toán. Điều này phát triển kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và khả năng chia sẻ ý tưởng. Trò chơi giúp học sinh học cách làm việc cùng nhau, trao đổi ý tưởng và hỗ trợ bạn bè khi gặp khó khăn. Đồng thời, nó cũng khuyến khích tinh thần thi đua và sự cạnh tranh lành mạnh giữa các nhóm học sinh.
Phát triển kỹ năng mềm quan trọng: Trong các trò chơi nhóm, học sinh phải thảo luận, đưa ra ý kiến và giải thích cách giải quyết vấn đề, giúp phát triển khả năng giao tiếp và thuyết trình. Nhiều trò chơi yêu cầu học sinh giải quyết các bài toán trong một thời gian ngắn, giúp các em cải thiện kỹ năng quản lý thời gian và làm việc dưới áp lực. Trò chơi tạo ra cơ hội cho học sinh đối diện với thất bại trong một môi trường không căng thẳng, giúp các em học cách chấp nhận kết quả và học hỏi từ những sai lầm.
Tăng tính sáng tạo và tư duy độc lập: Trò chơi toán học có thể yêu cầu học sinh tự tìm ra cách giải quyết hoặc sáng tạo ra các phương pháp mới để giải bài toán. Điều này thúc đẩy khả năng tư duy độc lập và sáng tạo của các em. Các trò chơi, đặc biệt là các trò chơi đố vui toán học hoặc giải quyết các bài toán trong thời gian ngắn, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng suy nghĩ nhanh chóng và chính xác.
Tạo một môi trường học tập không căng thẳng: Tham gia vào trò chơi giúp học sinh giảm bớt sự căng thẳng khi học toán. Các em có thể giải quyết các bài toán một cách thoải mái và tự tin hơn, vì trò chơi không đòi hỏi sự hoàn hảo mà là sự thử thách và học hỏi. Trò chơi thường xuyên mang đến những phần thưởng nhỏ (như điểm số, phần thưởng vật lý, hoặc sự công nhận), giúp học sinh cảm thấy thành công và động lực hơn trong việc tiếp tục học tập.
Trò chơi toán học trong lớp 5 không chỉ giúp học sinh củng cố kiến thức mà còn phát triển toàn diện các kỹ năng mềm như làm việc nhóm, giao tiếp, quản lý thời gian và tư duy sáng tạo. Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc gây hứng thú học tập cho học sinh, tạo ra một môi trường học vui nhộn, hấp dẫn và hiệu quả. Nhờ đó, học sinh sẽ yêu thích môn toán hơn và trở nên tự tin hơn trong việc giải quyết các bài toán.
5. Mục tiêu
- Để CBQL có cơ sở nắm rõ vấn đề sâu sắc hơn những kiến thức, kỹ năng sư phạm cần thiết về cách thức tổ chức các trò chơi. Từ đó, có tầm quản lý chương trình, chỉ đạo tổ khối giảng dạy môn toán tốt hơn, đạt hiệu quả hơn.
- Giúp giáo viên nghiên cứu kĩ nội dung toán học để tổ chức trò chơi phù hợp
- Giúp giáo viên rút ra được kinh nghiệm thông qua việc tổ chức trò chơi thực tế trên lớp học của mình để tiếp tục dạy tốt hơn cho những dạng bài toán khác.
- Bồi dưỡng cho GV, kĩ năng viết chuyên đề và tổ chức sinh hoạt chuyên đề tại cơ sở nhằm nâng cao năng lực dạy của giáo viên, năng lực quản lý của CBQL trong giai đoạn hiện nay.
6. Giải pháp
6. 1. Khi tổ chức và thiết kế trò chơi, giáo viên cần phải đâm bảo những nguyên tắc sau
Thiết kế trò chơi toán học sao cho phù hợp với nội dung từng bài học:
Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp 5 nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết cụ thể để đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức trò chơi trong dạy toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lý học sinh lớp 5, phù hợp với khả năng người hướng dẫn, sự chuẩn bị của giáo viên và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo.
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh.
Ví dụ: Lựa chọn số lượng học sinh tham gia trò chơi thể nào là phù hợp và mang lại kết quả cao
Chẳng hạn: Khi dạy bài “Luyện tập chung” (trang 73), để giúp học sinh rèn kĩ năng về thứ tự thực hiện các phép tính có chứa dấu ngoặc. Giáo viên có thể sử dụng trò chơi “Dấu ngoặc chính xác" để học sinh giải quyết bài tập sau:
Tìm cách đặt dấu ngoặc vào biểu thức: 2,5 x 4 + 6 x 0,5 + 9,5 để giá trị biểu thức là:
a. 22,5 b. 70 c. 160
Ở trò chơi này giáo viên chỉ nên chọn 2 đội, mỗi đội là 3 em. Nếu chọn mỗi đội nhiều học sinh cùng tham gia, học sinh sẽ lúng túng khi có ý kiến thảo luận cùng lúc, như vậy hiệu quả sẽ không cao. (Giáo viên chuẩn bị vào khổ giấy lớn. Mỗi đội 3 em sẽ cùng bàn nhau và đưa ra cách làm sau đó chuyển kết quả cho cô giáo. Đội nào xong trước và đúng thì đội đó thắng cuộc. Nếu hết thời gian 4-5 phút 2 đội chưa xong, đội nào có nhiều phương án đúng thì đội đó thắng cuộc.)
Cấu trúc trò chơi học tập:
+ Tên trò chơi
+ Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ năng nào. Mục đích trò chơi sẽ quy định hành động trò chơi được thiết kể trong trò chơi
+ Đồ dùng, trò chơi: Mô tả đồ dùng, trò chơi sử dụng trong trò chơi học tập.
+ Nêu lên luật chơi, chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định người chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi: Chỉ rõ số người tham ra trò chơi.
+ Nêu cách chơi.
+ Nếu cần thiết cho học sinh chơi thử.
+ Phần thưởng cho đội thắng, phạt cho đội thua như thế nào?
Cách tổ chức trò chơi
Thời gian tiến hành thường thì từ 3 đến 5 phút
Đầu tiên là giới thiệu trò chơi:
+ Nêu tên trò chơi
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật chơi.
Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi sao chơi chấp nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. Phạm những họ sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò...) Tuyệt đối giáo viên không được phê bình, hoặc nói nặng lời mà phải luôn động viên các em.
6. 2. Giáo viên xây dựng các bước khi tổ chức trò chơi học tập trong tiết học
Chuẩn bị
+ Bước 1: Xác định mục tiêu cần đạt của từng nội dung sử dụng trò chơi.
+ Bước 2: Lựa chọn trò chơi
+ Bước 3: Thiết kế nội dung của từng trò chơi (có thể soạn ô chữ, phiếu chơi, câu hỏi trắc nghiệm, hình ảnh, thẻ số....)
+ Bước 4: Thiết kế luật chơi, tiến trình chơi, cách tổ chức ...
Sau các bước chuẩn bị cho việc tổ chức trò chơi, cần chuẩn bị các đồ dùng, thiết bị, phương tiện tổ chức trò chơi, chuẩn bị phần thưởng (nếu có) để trò chơi thêm hấp dẫn.
Tổ chức trò chơi
+ Bước 1: GV giới thiệu trò chơi, luật chơi và cách chơi
+ Bước 2: Lựa chọn học sinh tham gia trò chơi (nếu tổ chức cho cả lớp cùng chơi thì không cần thực hiện bước này)
+ Bước 3: Tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi, dẫn dắt hoạt động chơi, giám sát và thực hiện theo luật chơi.
+ Bước 4: Tuyên bố người thắng cuộc và trao thưởng (nếu có)
Kết thúc
+ Tổ chức cho học sinh tự rút ra những vấn đề chính thông qua trò chơi như ý nghĩ của trò chơi, nội dung liên quan đến trò chơi, cách thực hiện chơi như thế nào để đạt hiệu quả
Ví dụ: Khi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi “Hái hoa Toán học", nội dung của hoa có thể là các câu thơ, chẳng hạn:
“Muốn tìm diện tích hình vuông
Một cạnh nhân 4 ra ngay khó gì"
Em hãy cho biết hai câu thơ trên đúng hay sai?
Trò chơi này không chỉ dừng lại ở việc học sinh chỉ trả lời “đúng” hay “sai” cho câu hỏi nêu trên. Nếu học sinh trả lời sai giáo viên yêu cầu học sinh nêu lại cho đúng theo cách hiểu của mình hoặc có thể dùng thơ để trả lời, chẳng hạn:
“Muốn tìm diện tích hình vuông Lấy cạnh nhân cạnh ra ngay khó gì"
Sau đó để củng cố về cách tính diện tích hình vuông, giáo viên yêu cầu học sinh tính nhẩm nhanh diện tích hình vuông có cạnh là một số bất kì (có thể cạnh là 30cm hay 40cm hoặc 50cm....)
Giáo viên luôn khuyến khích HS nói lên những suy nghĩ của bản thân, tự tin trao đổi với bạn trước lớp, từ đó thấy được ý đúng hoặc chưa đúng trong phần trình bày của mình. Đồng thời giáo viên cần biết kiên nhẫn chờ đợi, lắng nghe HS trình bày, có thể gợi ý cho HS để các em nói rõ hơn hoặc gọn lại ý kiến cần trao đổi.
+ Giáo viên đánh giá việc tổ chức trò chơi đã đạt được những kết quả, hiệu quả và tác động như thế nào đối với học sinh trong dạy học.
Một số trò chơi trong dạy học Toán 5
Giải pháp 1: Trò chơi "Ai nhanh hơn" có thể được tổ chức như sau:
Mục tiêu:
Kích thích tinh thần học tập, sự nhanh nhạy và hợp tác trong nhóm.
Rèn luyện kỹ năng giải toán nhanh và chính xác.
Chuẩn bị
Giáo viên chuẩn bị trước các bài toán phù hợp với trình độ của học sinh (có thể từ cơ bản đến nâng cao, hoặc tùy theo mục tiêu học tập của buổi học).
Chia lớp thành các nhóm nhỏ (khoảng 3-5 học sinh mỗi nhóm, tùy sĩ số).
Cách tổ chức
Phân nhóm: Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm ngồi riêng và có giấy, bút hoặc bảng nhỏ để làm bài.
Giải thích luật chơi
Giáo viên lần lượt đưa ra từng bài toán (có thể viết trên bảng, trình chiếu, hoặc đọc to).
Mỗi nhóm phải thảo luận và viết câu trả lời ra giấy hoặc bảng của mình.
Nhóm nào giải đúng và nhanh nhất sẽ giơ tay hoặc đưa bảng lên trước để được chấm điểm.
Tính điểm
Đúng và nhanh nhất: 3 điểm.
Đúng nhưng chậm hơn: 2 điểm.
Sai nhưng tham gia tích cực: 1 điểm (khuyến khích tinh thần tham gia).
Kết thúc: Sau khi hoàn thành tất cả các bài toán, tổng hợp điểm của các nhóm. Nhóm nào có số điểm cao nhất sẽ giành chiến thắng.
Biến tấu
Có thể tăng tính hấp dẫn bằng cách cho điểm thưởng nếu nhóm giải được bài khó hơn các bài thông thường.
Tổ chức thêm vòng "thử thách" giữa hai nhóm có số điểm cao nhất để tìm ra đội chiến thắng cuối cùng.
Gợi ý bài toán
Toán tính nhẩm (cộng, trừ, nhân, chia).
Toán đố.
Bài toán liên quan đến logic, suy luận.
Lợi ích
Giúp học sinh học tập hứng thú hơn.
Phát triển khả năng làm việc nhóm và tinh thần cạnh tranh lành mạnh.
Nâng cao khả năng tư duy nhanh và chính xác.
Giải pháp 2: Trò chơi "Vòng quay Toán học"
Mục tiêu:
Tăng tính hứng thú và tương tác trong giờ học toán.
Giúp học sinh ôn tập và củng cố kiến thức toán học một cách vui nhộn.
Chuẩn bị
Vòng quay câu hỏi
Sử dụng một vòng quay thực tế (vòng quay giấy hoặc bảng xoay).
Hoặc sử dụng ứng dụng/vòng quay trực tuyến (như Wheel of Names).
Chia vòng quay thành nhiều phần, mỗi phần tương ứng với một câu hỏi hoặc dạng bài toán.
Danh sách câu hỏi
Chuẩn bị các câu hỏi toán học với các mức độ khó khác nhau.
Có thể gắn mỗi phần của vòng quay với một dạng bài cụ thể (ví dụ: câu đố, tính nhẩm, giải phương trình).
Phần thưởng:
Chuẩn bị các phần thưởng nhỏ (bút, kẹo, điểm cộng, ...) để tạo động lực cho học sinh.
Chia đội
Giáo viên chia lớp thành các nhóm nhỏ hoặc chơi theo cá nhân.
Giải thích luật chơi:
Mỗi đội/cá nhân lần lượt quay vòng quay.
Vòng quay dừng lại ở đâu, người chơi phải trả lời câu hỏi hoặc giải bài toán ở phần tương ứng.
Thực hiện: Sau khi vòng quay dừng lại, giáo viên đưa ra câu hỏi tương ứng. Nếu người chơi trả lời đúng, đội/cá nhân đó sẽ được điểm thưởng. Nếu sai, cơ hội chuyển sang đội tiếp theo.
Kết thúc: Sau một số lượt quay cố định hoặc khi hết câu hỏi, tổng hợp điểm và trao giải cho đội/cá nhân có số điểm cao nhất.
Biến tấu: Người chơi có thể chọn "gấp đôi điểm" nhưng phải giải bài toán khó hơn. Một số ô trên vòng quay chứa "phần thưởng bất ngờ" hoặc "mất lượt". Người chơi có quyền chọn loại câu hỏi yêu thích.
Ví dụ cách phân chia câu hỏi
Lợi ích: Kích thích hứng thú học tập và khuyến khích tư duy nhanh. Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm (nếu chơi theo đội). Kết hợp học và chơi một cách hiệu quả.
Giải pháp 3: Trò chơi "Xếp hình"
Mục tiêu
Giúp học sinh rèn luyện khả năng tư duy logic và kỹ năng nhận diện hình học.
Kích thích trí tưởng tượng và khả năng làm việc nhóm.
Chuẩn bị
Bộ hình học: Các mảnh ghép hình học (tam giác, hình vuông, hình chữ nhật, hình thoi, hình tròn, ...) được làm bằng giấy bìa, nhựa, hoặc in trên giấy cắt sẵn. Có thể sử dụng bộ Tangram (bộ xếp hình gồm 7 mảnh cơ bản).
Hình mẫu: Chuẩn bị trước các hình mẫu cần xếp (ngôi nhà, con vật, đồ vật, chữ cái, số, ...). Mỗi hình mẫu sẽ được chia thành các mảnh ghép hình học để học sinh ghép lại.
Luật chơi: Chia lớp thành các nhóm hoặc cá nhân tham gia thi xếp hình. Chuẩn bị các mảnh ghép và hình mẫu cho từng đội.
Cách chơi:
Chia nhóm: Giáo viên chia học sinh thành các nhóm nhỏ (3-5 học sinh/nhóm). Mỗi nhóm được phát một bộ mảnh ghép giống nhau.
Hướng dẫn: Giáo viên chỉ định hoặc bốc thăm hình mẫu mà các nhóm phải xếp (có thể theo thứ tự dễ đến khó). Các nhóm nhìn vào hình mẫu và sử dụng các mảnh ghép để tái tạo hình đó trong thời gian quy định.
Chấm điểm: Nhóm nào hoàn thành đúng hình mẫu trước sẽ được điểm cao hơn. Nếu không hoàn thành đúng trong thời gian quy định, nhóm sẽ nhận điểm khuyến khích dựa trên số phần đúng.
Biến tấu: Học sinh tự sáng tạo hình từ các mảnh ghép, sau đó trình bày ý tưởng hoặc câu chuyện liên quan. Yêu cầu học sinh xếp các hình mẫu mà giáo viên không cung cấp trước (dựa trên trí tưởng tượng). Rút ngắn thời gian để tăng tính cạnh tranh.
Ví dụ hình mẫu:
Hình đơn giản: Ngôi nhà, chiếc thuyền, con cá.
Hình phức tạp hơn: Con mèo, chiếc xe hơi, cây cối.
Ứng dụng thực tế: Xếp các ký hiệu toán học (dấu cộng, dấu nhân, số học).
Lợi ích: Rèn luyện tư duy hình học, khả năng nhận diện hình dạng và không gian. Phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm. Kết hợp giữa học và chơi, tạo không khí vui vẻ trong lớp học.
Giải pháp 4: Trò chơi: "Ai nhanh -Ai đúng: Trò chơi này áp dụng vào hoạt động củng cố bài chia một số thập phân cho 10, 100, 1000, ...
- Mục đích: Giúp học sinh biết cách thực hiện phép chia một số thập phân cho 10, 100, 1000, ... Vận dụng để tính nhẩm nhanh khi chia.
- Chuẩn bị
+ Hai cây bút lông: 30 bông hoa, cứ 2 bông hoa ghi một phép tính giống nhau về số thập phân chia cho 10 hoặc 100 hoặc 1000... không ghi kết quả chia đều vào hộp cho hai tổ.
+ Mỗi tổ nhận 1 cây bút và 1 hộp với 15 bông đã ghi sẵn phép tính.
- Cách chơi: Tổ chức chơi tập thể trong vòng 6 phút. Giáo viên chia lớp ra thành 2 tổ: tổ 1 bên phải của bảng, tổ 2 bên trái bảng. Mỗi tổ cử ra 5 bạn đứng xếp hàng thành một đội và chơi theo kiểu tiếp sức đồng đội. Khi GV hô trò chơi “Ai nhanh - Ai đúng bắt đầu” thì bạn đứng đầu tiên của mỗi đội nhanh tay lấy một cây viết và một bông hoa chạy lên đính trên bảng và cùng lúc đó ghi nhanh kết quả của bông hoa. Ví dụ cầm 1 bông hoa có ghi phép tính (24,5: 10 =) lập tức đính nhanh lên bảng và ghi nhanh kết quả lên ngay sau dấu bằng (là 2,45) chạy về đưa cây viết cho bạn kế tiếp rồi di chuyển nhanh ra vị trí sau. Bạn kế tiếp lấy 1 bông hoa chạy lên đính và ghi kết quả phép tỉnh. Cứ thế cho đến hết tổ nào hoàn thành trước thời gian và có nhiều kết quả đúng là thắng cuộc. (Nếu hết thời gian mà hai tổ chưa hoàn thành thì căn cứ vào tổ nào có số bông hoa đúng tổ đó thắng cuộc). Tổ thua phải vỗ tay hai lượt để thưởng cho tổ thắng cuộc.
7. Kết quả
Về chất lượng
- Tỷ lệ học sinh nắm vững kiến thức và thích học môn toán được tăng lên.
- Hằng ngày các em hứng thú với môn học và tích cực ntham gia làm bài tập.
Về tình cảm với bộ môn
- Học sinh yêu thích các trò chơi trong toán học vì đã phát triển tư duy nhanh nhẹn và óc sáng tạo của các em.
- Tăng sự tương tác, hợp tác trong giờ học toán. Điều đó được thể hiện rõ nét qua đợt đánh giá cuối học kì 1 cụ thể như sau:
|
Đánh giá các lớp |
Sĩ số học sinh |
Số lượng yêu thích |
Tỉ lệ % |
Số lượng chưa thích |
Tỉ lệ % |
|
Lớp 5/1 |
32 |
28 |
87,5 |
4 |
12,5 |
|
Lớp 5/2 |
31 |
28 |
90,3 |
3 |
9,7 |
|
Lớp 5/2 |
31 |
28 |
90,3 |
3 |
9,7 |
Về năng lực
- Phát triển tư duy logic, kỹ năng phán đoán và giải quyết vấn đề.
8. Bài học kinh nghiệm
Trò chơi học tập là một loại hình hoạt động vui chơi có nhiều tác dụng trong giờ học của học sinh Tiểu học. Trò chơi học tập tạo ra không khí vui tươi, hồn nhiên sinh động trong giờ học. Nó còn kích thích được trí tưởng tượng, tò mò, ham hiểu biết của học sinh.
Tổ chức tốt trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong giờ học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự đánh giá nhau trong giờ học tập.
Việc tổ chức trò chơi trong các giờ học toán là vô cùng cần thiết, song không nên quá lạm dụng phương pháp này. Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và môn Toán lớp 5 nói riêng GV cần chú ý những điểm sau:
- Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo, phải mang ý nghĩa giáo dục.
- Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố khắc sâu nội dung bài học.
- Trò chơi phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh lớp 5.
- Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
- Trò chơi phải gây hứng thú đối với tất cả các học sinh.
- Trò chơi phải tổ chức cho tất cả học sinh cùng được tham gia.
- Về cách thức trò chơi:
+ Giới thiệu tên trò chơi
+ Nêu thời gian tiến hành chơi: thường từ 5 – 10 phút.
+ Nêu luật chơi (cách chơi)
+ Tổ chức chơi (hoặc chơi thử nếu cần)
+ Nhận xét đánh giá kết quả chơi tuyên dương khen thưởng học sinh.
9. Kết luận
Qua trò chơi toán học đã giúp đổi mới phương pháp dạy học của tổ khối và phù hợp với yêu cầu thực tế hiện tại là việc làm tất yếu của ngành giáo dục nói chung và của tập thể giáo viên khối 5 nói riêng. Song để đạt hiệu quả cao nhất đòi hỏi người giáo viên phải biết kết hợp hài hoà các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với đối tượng học sinh, phù hợp thực tế của mỗi nhà trường. Đặc biệt phải tạo được ý thức tự giác, tích cực, chủ động của học sinh trong quá trình phát triển phẩm chất, năng lực, tự phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức. Có như vậy mới tạo được cho xã hội những con người năng động, sáng tạo, dám nghĩ dám làm và mới thích ứng được với công cuộc đổi mới của đất nước.
KT HIỆU TRƯỞNG TẬP THỂ KHỐI 5
PHÓ HIỆU TRƯỞNG
(Đã kí)
Thầy Võ Văn Liêm - Tổ trưởng tổ 5 đang triển khai chuyên đề
Cô Nguyễn Thị Lệ Xuân - Phó hiệu trưởng gợi ý thảo luận đóng góp ý kiến cho chuyên đề
Tập thể giáo viên nghiên cứu đóng góp cho chuyên đề
Thầy Kim Mươl - GVCN lớp 5/2 dạy minh hoạ môn Toán bài Tìm giá trị phần trăm của một số
Học sinh thảo luận nhóm rất sôi nổi
Giáo viên cho HS trình bày nội dung thảo luận nhóm
Thầy Danh Quân - Chủ tịch Công đoàn tặng quà cho tổ khối 5 hỗ trợ chuyên đề
